Recepta jest pisemnym poleceniem lekarskim, na podstawie którego pacjent zyskuje prawo do otrzymania w aptece zapisanych mu leków. Moc takiego dokumentu nie jest jednak bezterminowa. Ważność recepty może być bardzo zróżnicowana, w zależności od określonych czynników. Warto zrealizować ją jak najszybciej, najlepiej od razu po otrzymaniu od lekarza. Jeżeli nie ma takiej możliwości należy ustalić, w jakim terminie do apteki będzie można udać się najpóźniej.
Okres ważności papierowej recepty
Zgodnie z przepisami, recepta w tradycyjnej postaci papierowej pozostaje ważna przez okres 30 dni od daty jej wystawienia. Lekarz może jednak wskazać odrębną datę realizacji, umieszczając ją w przeznaczonym do tego polu. Okres przydatności obejmuje także dni świąteczne. Na recepcie obowiązkowo powinna znaleźć się data wystawienia, ponieważ jej brak oznacza brak ważności dokumentu. Aby pacjent nie musiał jednocześnie kupować całej puli leków, lekarz może ustalić datę realizacji późniejszą od daty wystawienia. Takie rozwiązanie sprawdza się w przypadku, gdy wykupienie pełnej dawki jest dla pacjenta zbyt dużym obciążeniem finansowym lub zapisane preparaty mają krótkie terminy przydatności. Czas realizacji rozpoczyna się od daty wskazanej w wyznaczonym polu i trwa 30 dni, jednak leków nie można zakupić przed ustalonym terminem.
Termin ważności e-recepty
Ustawa określająca okres ważności recept elektronicznych weszła w życie 7 września 2019 roku. Zgodnie z jej treścią, uznawany termin wynosi 365 dni od daty wystawienia lub ustalonej daty realizacji polecenia lekarskiego. Takie rozwiązanie stanowi duże udogodnienie dla pacjentów, jednak w praktyce nie zawsze da się zrealizować e-receptę w ciągu całego roku. Termin 365-dniowy obejmuje ilość leku zapisaną na maksymalny czas terapii, czyli 360 dni. Jeżeli recepta wystawiona została przez pielęgniarkę lub położną, okres ten skraca się do 180 dni. W przypadku przepisania leków przeznaczonych do wykorzystania w krótszym czasie, pacjent musi je wykupić w podanym terminie. Po upływie 30 dni, e-recepta realizowana będzie z wyłączeniem dawki odpowiedniej dla czasu, który upłynął od daty jej wystawienia lub ustalonej daty realizacji. Jeżeli więc pacjent z receptą o maksymalnym 360-dniowym czasie terapii stawi się w aptece po 200 dniach, otrzyma jedynie leki na 160 pozostałych dni. Jeżeli zachodzi taka konieczność, można zdecydować się na przedłużenie recepty online.
Odroczenie terminu i przedłużenie recepty
W przypadku odroczenia terminu wykupienia części zapisanych leków, czas realizacji recepty nie ulega przedłużeniu. Jeżeli pacjent stawi się w aptece np. na 7 dni przed upływem daty ważności, uzyskany odpis będzie musiał zrealizować w ciągu tego właśnie tygodnia. Istnieje jednak procedura, która pozwala na przedłużenie recepty przez internet. W tym celu należy zwykle wypełnić formularz lub kwestionariusz lekarski online, który dotyczy stanu zdrowia, przyjmowanych leków czy chorób przebytych przez pacjenta. W niektórych przypadkach konieczne jest też okazanie aktualnych badań, aby przedłużenie recepty było możliwe.
Wyjątki od zasad dotyczących okresu realizacji recept
Od przepisów dotyczących recept papierowych i elektronicznych występują pewne wyjątki, które określają termin ich realizacji. W przypadku antybiotyków, nie może on przekroczyć 7 dni. Jeżeli lekarz przepisał produkty lecznicze sprowadzane specjalnie z zagranicy lub preparaty immunologiczne wytwarzane indywidualnie dla pacjenta, recepta musi być zrealizowana w ciągu 120 dni. W przypadku środków psychotropowych, narkotycznych oraz prekursorów takich leków, termin ważności wynosi 30 dni. Osobna kwestia dotyczy recept transgranicznych – wystawianych w jednym z państw Unii Europejskiej, a realizowanych w drugim. W takiej sytuacji pacjent musi wykupić leki zgodnie z przepisami krajowymi, niezależnie od daty wskazanej przez lekarza. W praktyce oznacza to, że recepta ważna przez 360 dni musi być zrealizowana w ciągu 30 dni – jeżeli wynika to z prawa, jakie obowiązuje w kraju zakupu.