Podejmowanie niezbędnych działań profilaktycznych w związku z epidemią korona wirusa w miejscu pracy.

Podejmowanie niezbędnych działań profilaktycznych w związku z epidemią korona wirusa w miejscu pracy.

Na całym świecie pojawiło się niestety powszechne zagrożenie wirusem o nazwie koronawirus znanym jako SARS-CoV-2, który powoduje ostrą chorobę zakaźną (COVID-19), co nie ominęło również pracowników zakładów pracy, w których do tej pory zagrożenia biologicznego nie było. Z informacji podawanych przez Ministerstwo Zdrowia wynika, że wirus przenosi się drogą kropelkową podczas kaszlu, kichania lub mówienia (koronawirus może znajdować się w ślinie i wydzielinie z nosa). Źródłem zakażenia są osoby-nosiciele wirusa (zarówno osoby z objawami choroby, jaki i te niewykazujące żadnych objawów), które mogą bezpośrednio przekazać wirusa na przykład poprzez uścisk dłoni lub kichnięcie komuś w twarz. Do przekazania wirusa i tym samy do zakażenia może dojść również pośrednio przez wydychane powietrze albo „rozsianie” wirusa po powierzchniach otaczających przedmiotów. W szczególności ostatnia droga zakażenia stanowi niebezpieczeństwo, gdyż nigdy nie mamy pewności, kto i kiedy dotykał powierzchni przenosząc wirusa na swoich dłoniach czy najzwyczajniej kichnął na nią nie zakrywając ust.

Objawami zakażenia koronawirusem najczęściej są: wysoka gorączka, kaszel zwykle suchy, duszności, bóle mięśniowe i ogólne zmęczenie jak w przypadku grypy sezonowej. Ciężki przebieg choroby obserwuje się u ok. 20% zakażonych osób, a do zgonów dochodzi u ok. 3% zakażonych. Najbardziej narażone na rozwinięcie się ciężkiej postaci choroby, a w konsekwencji zgonu są osoby starsze, z obniżoną odpornością, którym dodatkowo towarzyszą inne choroby, w szczególności jeśli są to przewlekłe choroby dróg oddechowych.

Pracownicy stanowią większość populacji ludzkiej, dlatego też realne zagrożenie koronawirusem dotknęło także ich. Ministerstwo rozwoju we współpracy z Głównym Inspektoratem Sanitarnym opracowało zalecenia dla zakładów pracy, mające na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się epidemii. Podstawowym i najbardziej skutecznym sposobem prewencji przed zakażeniem wirusem jest ograniczenie liczby pracowników potencjalnie narażonych na jego działanie poprzez organizowanie im pracy poza miejscem zatrudnienia, z dla od skupisk ludzkich co najlepiej sprawdza się podczas wykonywania pracy zdalnej. Dlatego na mocy ustawy z dnia 02.03.2020 r. dotyczącej rozwiązań związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez określony czas, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania czyli wcześniej wspomnianej tzw. pracy zdalnej. Niestety nie każdy charakter pracy pozwala na wykonywanie jej w trybie zdalnym. Dlatego też Ministerstwo Rozwoju wydało szereg wytycznych dotyczących ograniczenia ryzyka zakażenia koronawirusem w miejscu pracy i w szczególności zaleca się:
– zachować bezpieczną odległość od rozmówcy – powinno być to nie mniej niż 1, 5 metra
– promować wśród osób przebywających w miejscach użyteczności publicznej regularne i dokładne mycie rąk wodą z mydłem lub dezynfekowanie dłoni środkiem na bazie alkoholu (środek dezynfekcyjny powinien produktem na bazie alkoholu o stężeniu minimum 60%),
– upewnić się, że pracownicy, klienci i kontrahenci mają dostęp do miejsc, w których mogą myć ręce mydłem i wodą.
Należy mieć świadomość, że wirus ma zdolność do przebywania na powierzchniach i przedmiotach nawet do kilkudziesięciu godzin, jeśli zostały skażone wydzieliną oddechową (w trakcie kichania lub kaszlu) osób zakażonych. Istnieje spore ryzyko przeniesienia wirusa z zanieczyszczonych powierzchni na rękach w momencie dotykania twarzy lub pocierając oczy. Dlatego tak ważne jest częste i dokładne mycie rąk, które ogranicza to ryzyko. Chcąc przygotować zakład pracy do ograniczania zakażeń SARS-CoV-2 bardzo ważne jest:
– umieszczenie dozowników z płynem dezynfekcyjnym w widocznych miejscach, w miejscach wykonywania pracy i upewnić się, że dozowniki te są regularnie napełniane
– wywiesić w widocznych miejscach informacje, w jakich szczególnie sytuacjach i jak skutecznie myć ręce
– przeszkolić pracowników w zakresie ochrony przed narażeniem na koronawirusa (szkolenia takie powinny odbywać się w rygorze sanitarnym)
– zwrócić uwagę, aby podczas pracy nie dotykać dłońmi okolic twarzy, zwłaszcza ust, nosa i oczu, a także przestrzegać higieny kaszlu i oddychania,
– powierzchnie często dotykane, w tym szczególnie biurka i blaty, lady i stoły, klamki drzwi, włączniki światła, poręcze i inne przedmioty ( klawiatury komputerów, telefony, pulpity sterujące) muszą być regularnie wycierane środkiem dezynfekującym lub przecierane wodą z detergentem
– obszary często używane, takie jak toalety, pomieszczenia wspólne, powinny być regularnie i starannie sprzątane z użyciem wody z detergentem

– Pracownikom przydadzą się także maseczki ochronne wielorazowe, które zmniejszą ryzyko rozprzestrzeniania zarazków.

Praca w delegacjach

Podróże służbowe i delegacje w czasie pandemii koronawirusa powinny zostać ograniczone do minimum. Trzeba pamiętać, że zgodnie ze stanowiskiem państwowej Inspekcji Pracy pracownik ma prawo odmówić udziału w delegacji zagranicznej, jeżeli w kraju, do którego miałby się udać, występuje transmisja koronawirusa SARS-CoV-2. Osoby, które jednak musiały udać się w takie obszary i powracają do kraju, powinny przez kolejne 14 dni od powrotu pozostać w domu i kontrolować stan zdrowia. W tym czasie jeśli to możliwe, pracownik może wykonywać swoją prace zdalnie, pamiętając przy tym by codziennie:
– mierzyć temperaturę najlepiej 2 razy dziennie
– prowadzić samoobserwację pod kątem występowania objawów grypopodobnych, takich jak złe samopoczucie, bóle mięśniowe, kaszel.

Objawy zachorowania – jak i komu zgłosić?

Pracownik spełniający kryteria kliniczne oraz jednocześnie kryteria epidemiologiczne powinien bezzwłocznie, telefonicznie powiadomić stację sanitarno-epidemiologiczną, ewentualnie zgłosić się do oddziału zakaźnego lub do oddziału obserwacyjno-zakaźnego, gdzie określony zostanie dalszy tryb postępowania medycznego. Za każdym razem jednka zaleca się najpierw kontakt telefoniczny.
Warto przybliżyć pojęcie kryteriów klinicznych, które osoba podejrzana o zakażenie powinna spełniać. I tak każda osoba, u której wystąpił co najmniej jeden z wymienionych objawów ostrej infekcji układu oddechowego, jakimi są: gorączka, kaszel i duszność – spełnia takie kryteria. Kryteria epidemiologiczne zaś spełnia każda osoba, która w okresie 14 dni przed wystąpieniem objawów spełniała co najmniej jeden z następujących warunków:
– podróżowała bądź przebywała w regionie, w którym stwierdzono występowanie koronawirusa SARS-CoV-2,
– miała bliski kontakt z osobą, u której stwierdzono zakażenie SARS-CoV-2 (kontakt z przypadkiem potwierdzonym lub przypadkiem prawdopodobnym),]
– pracowała lub przebywała jako odwiedzający w jednostce opieki zdrowotnej, w której leczono pacjentów zakażonych koronawirusem.
Pracownik, który miał bliski kontakt z osoba zakażoną, co oznacza że pozostawał w bezpośrednim kontakcie z osobą chorą lub w kontakcie w odległości mniej niż 2 metry przez ponad 15 minut albo prowadził rozmowę z osobą z objawami choroby twarzą w twarz przez dłuższy czas teoretycznie nie jest uważany za zakażonego i jeżeli czuje się dobrze i nie ma objawów to z dużą dozą prawdopodobieństwa nie rozprzestrzenia infekcji na inne osoby. Takiej osobie jednak zaleca się pozostanie w domu przez 14 dni od ostatniego kontaktu z osobą chorą i prowadzenie samoobserwacji. Zaleca się również poddanie się monitoringowi pracownika stacji sanitarno-epidemiologicznej, w szczególności udostępnienie numeru telefonicznego, który posłuży do codziennego kontaktu i przeprowadzania wywiadu odnośnie stanu zdrowia. Jeżeli w ciągu 14 dni samoobserwacji występują objawy sugerujące zachorowanie na COVID-19 (gorączka, kaszel, duszności i problemy z oddychaniem), bezzwłocznie należy powiadomić stację sanitarno-epidemiologiczną (telefonicznie) lub zgłośc się bezpośrednio do oddziału zakaźnego, gdzie wskazany zostanie dalszy proces postępowania medycznego.
Pracownicy, którzy nie mieli bliskiego kontaktu z osobą podejrzaną o zakażenie wirusem, nie muszą podejmować żadnych dodatkowych środków ostrożności ani wprowadzać żadnych zmian we własnych aktywnościach, takich jak chodzenie do pracy, chyba że źle się poczują.

Koronawirus w środowisku pracy

Działanie i materia koronawirusa ma naturę biologiczną, należy go zatem traktować w zakładzie pracy jako szkodliwy czynnik biologiczny, który może, z dużym prawdopodobieństwem, wystąpić w środowisku pracy. Dlatego jak wynika z art. 222 Kodeksu pracy na pracodawcy spoczywają obowiązki ochrony zdrowia i życia pracowników. Powinien więc on zastosować wszelkie dostępne środki eliminujące zakażenie wirusem, a jeżeli to niemożliwe – ograniczyć możliwość zakażenia przy wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Ponieważ jak do tej pory, nie ma skutecznych medycznych środków eliminujących możliwość zakażenia koronawirusem, pracodawca powinien wprowadzić w życie co najmniej zalecenia organizacyjno – techniczne Ministerstwa Rozwoju, zalecenia ministerstwa Zdrowia i Głównego Inspektora sanitarnego publikowane na stronach internetowych tych instytucji. Takie zalecenia jako zasady bhp, koniecznie należy dostosować do rodzaju wykonywanych prac na poszczególnych stanowiskach pracy i wydać je w formie instrukcji bhp (np. instrukcja mycia rąk) obowiązujących na danych stanowiskach pracy, ponieważ pracodawca jest zobowiązany wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bhp na stanowiskach pracy. Z tymi instrukcjami należy zapoznać pracowników i udostępnić im do stałego korzystania do czego pracodawca jest zobowiązany.
Takie działania organizacyjne pracodawcy ułatwią osobom dozoru egzekwowanie przestrzegania tych zasad przez pracowników na podstawie art. 212 pkt 5 Kodeksu pracy. Przypomnieć należy, że zgodnie z regulacją zapisaną w art. 211 kodeksu przestrzeganie przepisów i zasad bhp jest podstawowym obowiązkiem pracownika.

Szczegółowe działania dotyczące ochrony pracowników przed szkodliwymi czynnikami biologicznymi zostały określone w rozporządzeniu w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy (MZ z 22.04.2005 r.) oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz.U.Nr 81, poz. 716 z e zm.). Wirus SARS zakwalifikowany został do 3 grupy zagrożenia w wykazie szkodliwych czynników biologicznych. W tej grupie znajdują się czynniki, które mogą wywoływać ciężkie choroby u ludzi i są niebezpieczne dla pracowników a rozprzestrzenianie ich w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne. Zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia.

Pracownicy na umowach zleceniowych i realizujący umowy o dzieło

Jeśli chodzi o zleceniobiorców wykonujących prace w zakładzie pracy bądź w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (nie licząc pracy zdalnej), to zgodnie z zapisami Kodeksu pracy pracodawca powinien im zapewnić dokładnie takie same warunki ochrony przed koronawirusem jak wszystkim swoim pracownikom. Dotyczy to m.in. studentów i uczniów odbywających zajęcia na terenie zakładu pracy. obowiązki te spoczywają również na przedsiębiorcach niebędących pracodawcami. Ponadto w razie prowadzenia prac w miejscu, do którego mają dostęp osoby niebiorące udziału w procesie pracy, pracodawca jest obowiązany zastosować środki niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia tym osobom.

Warto wspomnieć, że zgodnie z artykułem 207 § 2 Kodeksu pracy pracodawca jest zobowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Powinien chronić pracowników nie tylko przed zagrożeniami powodowanymi przez proces pracy, ale także występującymi w środowisku pracy niezależnie od pracodawcy, takimi właśnie jak zachorowanie na COVID-19.