Zespół jelita drażliwego to wyjątkowo uciążliwa dolegliwość, która wymaga zmiany stylu życia. Pierwszym krokiem jest postawienie prawidłowej diagnozy, która nie zawsze jest proste. W wielu przypadkach objawy nie są jednoznaczne, a tym samym wymagają wielu konsultacji lekarskich. Dobrze jest znaleźć eksperta, który specjalizuje się głównie w leczeniu omawianej choroby. Niestety wciąż nie istnieją badania, które w stu procentach potwierdzają jej obecność lub brak. Podstawę stanowi tutaj bardzo szczegółowy wywiad.
Podział zespół jelita drażliwego (ZJD)
ZJD nie zawsze przebiega tak samo, a więc wszystko zależy od indywidualnego przypadku. Można wyróżnić cztery podstawowe typy, czyli:
- Z biegunką – wodnisty stolec oddawany jest częściej niż trzy razy na dobę.
- Z zaparciami – twardy oraz grudkowany stolec oddawany jest rzadziej niż trzy razy w tygodniu.
- Mieszane – występują zarówno biegunki, jak i zaparcia.
- Nieokreślone – objawów choroby nie można zakwalifikować do powyższych grup.
Wywiad z pacjentem
Jelito drażliwe może zostać zdiagnozowane poprzez wywiad lekarski. Można podzielić go na poniższe etapy:
- Objawy kliniczne – mowa tutaj o wszelkich dolegliwościach fizycznych, czyli m.in. biegunce, zaparciach, bólach brzucha o różnym nasileniu, nadmiernym oddawaniu gazów. Należy wiedzieć, że w przypadku ZJD objawy mogą być zarówno lekkie i łatwe w zniwelowaniu, jak i wyjątkowo uporczywe. W drugim przypadku przywrócenie dobrego samopoczucia wymaga zwykle stosowania medykamentów, czyli np. leków przeciwbiegunkowych.
- Częstotliwość występowania objawów – rozpatrzeniu podlega ostatnie 12 tygodni. Właśnie dlatego osoby podejrzewające u siebie jelito drażliwe mogą zapisywać sobie niepokojące dolegliwości. Będzie to sporym ułatwieniem podczas wizyty u specjalisty.
- Wykluczenie alergii pokarmowych – analizie musi zostać poddana również dieta. Być może pacjent cierpi na alergię pokarmową. Bardzo często do nasilenia objawów dochodzi w momencie spożycia określonych produktów np. jogurtów, mleka, kawy.
- Styl życia – zakłócenie pracy układu pokarmowego może nastąpić na skutek silnego stresu, lęku, traumatycznych przeżyć, czy też innych czynników psychologicznych.
- Inne choroby – istnieje duże prawdopodobieństwo, że pacjent posiada choroby organiczne, które wywołują np. zapalenie żołądka lub refluks.
- Okres występowania objawów – wielu pacjentów z zespołem jelita drażliwego (ZJD) boryka się z chorobą od lat. Początkowo objawy mogą być lekkie, a nawet lekko zauważalne, jednak na przestrzeni czasu dochodzi do ich stopniowego zaostrzania.
- Choroby występujące w rodzinie – należy określić, czy wśród bliskich chorego występował rak jelita grubego, czy też swoiste zapalenie jelit.
Badania wspomagające diagnozę
Jak już wspomniano, jelito drażliwe nie jest diagnozowane za pomocą badań. Mogą one jednak okazać się niezbędne do tego, aby wykluczyć choroby cechujące się podobnymi objawami np. niedobór immunologiczny, biegunkę infekcyjną, alergię pokarmową. W tym celu wykonuje się m.in.:
- podstawowe badania biochemiczne krwi (OB, morfologia krwi i inne),
- test Hemoccult lub inny wykluczający obecność utajonej krwi w kale,
- kolonoskopię,
- badanie parazytologiczne stolca (wykluczające obecność pasożytów i innych),
- posiew bakteriologiczny,
- pobranie wycinka błony śluzowej odbytu (w celu wykluczenia zmian nowotworowych),
- badanie poziomu TSH (w przypadku zaparć),
- USG jamy brzusznej (w przypadku wzdęć),
- badania ginekologiczne.