Leczenie periodontologiczne koncentruje się na zdrowiu tkanek przyzębia – dziąseł, ozębnej, cementu korzeniowego oraz kości wyrostka zębodołowego. Głównym celem jest redukcja stanu zapalnego i zapobieganie dalszej utracie tkanek, co zazwyczaj wymaga precyzyjnego usuwania kamienia nazębnego, płytki bakteryjnej oraz biofilmu z powierzchni zębów i korzeni. Aby osiągnąć optymalne wyniki terapeutyczne, warto znać i stosować odpowiednio dobrane instrumenty do skalingu, kiretażu i polerowania.
Skaling – skuteczne usuwanie kamienia i płytki
Skaling polega na mechanicznym usuwaniu kamienia nazębnego ze szkliwa i korzeni, zazwyczaj z wykorzystaniem:
- Ręcznych kiret i skalerów: Wykonane z wytrzymałej stali nierdzewnej, o różnorodnych kształtach ostrzy i kątów nachylenia, umożliwiają dotarcie do trudno dostępnych miejsc. Ważne jest regularne ostrzenie tych narzędzi, by zachować ich skuteczność i precyzję.
- Skalerów ultradźwiękowych: Generują drgania o wysokiej częstotliwości, ułatwiające odrywanie kamienia od powierzchni zęba. Końcówki skalera powinny być dobierane pod kątem rodzaju złogów i dostępności przestrzeni. Zastosowanie odpowiedniego poziomu mocy i dostatecznego chłodzenia wodą minimalizuje ryzyko podrażnienia tkanek i przegrzania powierzchni zęba.
Kiretaż – precyzyjne opracowanie kieszonek dziąsłowych
Kiretaż to głębszy etap leczenia, obejmujący opracowywanie kieszonek dziąsłowych i powierzchni korzenia zęba. Do tego zadania stosuje się:
- Kirety Gracey i kirety uniwersalne: Ich specyficzny kształt, dopasowany do lokalizacji w jamie ustnej, umożliwia delikatne i skuteczne usunięcie złogów poddziąsłowych. Dobór właściwego zestawu kiret (przeznaczonych do konkretnych obszarów łuku zębowego) to klucz do precyzyjnego, atraumatycznego oczyszczania.
- Narzędzia mikrochirurgiczne: Stosowane w trudniejszych przypadkach, np. przy głębokich kieszonkach, gdy wymagana jest szczególna precyzja i ochrona tkanek przyzębia.
Polerowanie – wygładzanie powierzchni i redukcja retencji płytki
Po usunięciu złogów i opracowaniu powierzchni korzeni, warto zadbać o ich wygładzenie. Działania te zmniejszają przyczepność płytki i ułatwiają utrzymanie higieny pacjentowi. Przydatne są:
- Gumki polerskie i szczoteczki profilaktyczne: Pozwalają na końcowe wygładzenie powierzchni zęba oraz usunięcie drobnych nierówności. Rodzaj gumki (kształt i gradacja) powinien być dobrany do potrzeb – od wstępnego polerowania po nadanie ostatecznego połysku.
- Pasty polerskie: Różne stopnie ścieralności umożliwiają odpowiednie wykończenie. Na początek można stosować pasty o większej abrazyjności, a następnie przejść do coraz delikatniejszych, aby uzyskać gładką i połyskującą powierzchnię.
Higiena, konserwacja i ergonomia
Aby zachować skuteczność instrumentów i bezpieczeństwo pacjentów:
- Regularne ostrzenie narzędzi ręcznych: Stępione ostrza utrudniają dokładne usuwanie złogów i mogą zwiększać ryzyko uszkodzenia tkanek.
- Prawidłowa sterylizacja i przechowywanie: Dbałość o higienę i używanie zestawów do sterylizacji zapewnia narzędziom długą żywotność i zachowanie standardów aseptyki.
- Ergonomia: Wybór narzędzi o odpowiednim kształcie i wadze poprawia komfort pracy lekarza, zmniejszając zmęczenie i ryzyko urazów układu ruchu.
Dobór i prawidłowe stosowanie instrumentów oraz akcesoriów do skalingu, kiretażu i polerowania stanowią podstawę efektywnego leczenia periodontologicznego. Staranna selekcja narzędzi, ich właściwa konserwacja, a także uwzględnienie potrzeb pacjenta i anatomii jego jamy ustnej, pozwalają osiągnąć optymalne rezultaty – ograniczyć stan zapalny przyzębia, poprawić komfort pacjenta i zwiększyć trwałość efektów leczenia.
