Chyba nie ma przerwy reklamowej bez polecania farmaceutyków. Leki i suplementy diety można kupić w każdej aptece. Często zawierają te same składniki aktywne. Jakie są pomiędzy nimi różnice? Co wybrać – lek czy suplement?
Lek a suplement diety według prawa
W ustawie o prawie farmaceutycznym, leki definiowane są jako substancje zapobiegające lub leczące choroby, które poprawiają lub modyfikują funkcje fizjologiczne. Suplementy diety z kolei, klasyfikuje się jako żywność specjalnego przeznaczenia, zawierającą skoncentrowane ilości witamin, składników mineralnych lub innych substancji, wykazujących działanie odżywcze lub inny wpływ fizjologiczny. Ich celem jest uzupełnienie normalnej diety. Są to preparaty pojedyncze lub złożone, które wprowadzone są do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie np. kapsułki, tabletki, buteleczki z kroplomierzem, saszetki, tabletki rozpuszczalne.
Niektóre jednak preparaty, spełniają warunki by być zarówno lekiem jak i suplementem diety. Wówczas bierze się pod uwagę rodzaj składnika, jego dawkę, właściwości farmakologiczne, sposób użycia, przeznaczenie oraz ryzyko związane z jego zastosowaniem. Zdarza się, że lek i suplement diety ma tą samą substancję czynną, jednak w innej dawce. Za przykład może posłużyć sylimaryna pozyskiwana z ostropestu czy melatonina. Nie jest jednak regułą, że lek będzie zawierał więcej danego związku. Jako przykład może posłużyć witamina C czy magnez. Nierzadko suplementy diety posiada większą dawkę w porcji. W lekach, dawka substancji czynnej ma udokumentowane działanie terapeutyczne. Możemy je podzielić na te dostępne na receptę (Rx) oraz bez recepty (OTC). Obie kategorie mają skuteczność potwierdzoną badaniami naukowymi.
Produkt leczniczy – definicja
Jako produkt leczniczy określa się substancję lub mieszaninę substancji, której przypisywane są właściwości zapobiegania lub leczenie chorób występujących u ludzi i zwierząt. Podawane są człowiekowi lub zwierzęciu w celu postawienia diagnozy lub przywrócenia, poprawienia lub modyfikacji fizjologicznych funkcji organizmu.
Oświadczenia medyczne dla leków
Na opakowaniu suplementów diety nie może znajdować się informacja o działaniu leczniczym czy profilaktycznym chorób. Nie znaczy jednak, że takiego działania nie mają. Po prostu nie zostały przeprowadzone badania kliniczne, które potwierdzałyby skuteczność konkretnego preparatu w określonej dawce. Do leków z kolei, dołączona jest ulotka z informacją o ich właściwościach leczniczych i w jakich chorobach są stosowane.
Bezpieczeństwo suplementów diety
Suplementy diety muszą spełniać wymogi zawarte w rozporządzeniu o bezpieczeństwu żywności. Ich składniki nie mogą stanowić zagrożenia dla zdrowia i życia konsumentów. Ich jakość kontrolowana jest przez Sanepid. Najczęściej zawierają składniki mineralne, witaminy, kwasy tłuszczowe, aminokwasy, probiotyki i prebiotyki. Nie ma ściśle określonej listy substancji, które mogą być zastosowane w suplementach diety. Kupując suplement diety, najlepiej wybierać produkty dostępne również w aptekach stacjonarnych, renomowanych producentów.
Wprowadzenie do sprzedaży – lek a suplement
Leki przed wprowadzeniem do sprzedaży przechodzą liczne i długotrwałe badania. Dokumentacja musi zostać zatwierdzona przed odpowiednie instytucje (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych). Wyniki badań nad produktem są umieszczone w ulotce dołączanej do opakowania. W ulotce musi znaleźć się informacja m.in. o zastosowaniu, dawkowaniu, potencjalnych działaniach niepożądanych i przeciwwskazaniach do stosowania preparatu.
Kontrola jakości – suplement diety a lek
Nad jakością, obrotem i sprzedażą leków nadzór sprawuje producent oraz Główny Inspektor Farmaceutyczny. Każda partia leków schodząca z taśmy produkcyjnej jest odpowiednio kontrolowana. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek odchyleń od normy czy nieprawidłowości, całe partie są utylizowane oraz wycofywane z aptek. Kontrolę nad suplementami diety sprawuje Sanepid.
Co wybrać – lek czy suplement diety?
To pytanie zadaje wiele klientów aptek. Jeśli ta sama substancja np. magnez, występuje zarówno jako lek oraz suplement diety, lepszym wyborem będzie lek. Ma on przebadaną skuteczność i potwierdzone wchłanianie składnika aktywnego.
Podsumowując, leki posiadają udowodnioną skuteczność, ich jakość jest ściśle kontrolowana. Ich wprowadzenie do obrotu musi być poprzedzone badaniami klinicznymi. Suplementy diety jest to żywność specjalnego przeznaczenia. Ich jakość nie podlega rygorystycznym kontrolom tak jak w przypadku leków, jednak podlega kontroli Sanepidu. Suplementy diety przed wprowadzeniem na rynek zgłaszane są Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu. Suplementy diety często zawierają taką samą substancję czynną jak lek. Różnią się natomiast jej dawką. Powinna być ona na tyle niska, by nie wywierać efektu leczniczego na organizm. Dotyczy to jednak zawartości w 1 tabletce. Dla przykładu melatonina w dawce 1mg występuje jako suplement diety, natomiast w dawce 3 lub 5mg już jako lek.
