Kolka nerkowa nie jest oddzielną jednostką chorobową – to objaw kamicy nerkowej, czyli schorzenia, w przebiegu którego w układzie moczowym tworzą się złogi, określane powszechnie mianem kamieni nerkowych. Gdy kamień przemieszcza się z nerki do pęcherza moczowego, pacjent odczuwa bardzo silny, przeszywający ból, któremu towarzyszą niekiedy nudności i wymioty. Niestety, atak kolki nerkowej może trwać nawet kilka dni i być bardzo bolesny, co wymaga odpowiedniego leczenia.
Z tekstu dowiesz się:
- jakie są objawy kolki nerkowej,
- jakie badania laboratoryjne i obrazowe wykonuje się w diagnostyce kolki nerkowej,
- w jaki sposób kolka nerkowa może być leczona przez nefrologa.
Kolka nerkowa to główny objaw kamicy nerkowej – choroby, w przebiegu której w układzie moczowym tworzą się złogi, powszechnie zwane kamieniami, zbudowane z substancji znajdujących się w moczu: najczęściej szczawianu lub fosforanu wapnia, rzadziej z kwasu moczowego, fosforanu magnezowo-amonowego lub cystyny.
Substancje te w normalnych warunkach obecne są w moczu w postaci rozpuszczonej. Niekiedy jednak jest ich zbyt dużo, nie rozpuszczają się całkowicie i formują się w złogi, które mogą mieć wielkość zarówno ziaren piasku (tzw. piasek w nerkach), jak i kamieni osiągających średnicę kilku centymetrów.
Kamica nerkowa może mieć różne przyczyny. Wpływ na jej rozwój mają zarówno czynniki genetyczne, jak i inne choroby, np. przerost gruczołu krokowego (u mężczyzn), choroba Leśniowskiego-Crohna oraz nadczynność przytarczyc. Powstawanie kamieni w nerkach wiąże się również z błędami żywieniowymi (np. nadpodaż witamin C oraz D w diecie).
Kolka nerkowa – objawy
Kamienie w nerce mogą nie dawać objawów przez długie lata – pacjent żyje w nieświadomości, że jest chory. U zdecydowanej większości osób występuje jednak główny objaw kamicy, czyli kolka nerkowa. Jest to bardzo silny, ostry, przeszywający ból, towarzyszący przemieszczaniu się kamieni z nerki do pęcherza moczowego, skąd mają zostać wydalone wraz z moczem (o ile są na tyle niewielkie, że mogą być „urodzone” w taki naturalny sposób).
Wielu pacjentów atak kolki nerkowej określa najgorszym doświadczeniem bólowym w swoim życiu – badania dowiodły, że dolegliwości dorównują nawet bólom porodowym. Boli nie tylko brzuch, ale też plecy, ból może promieniować do rąk i nóg. Czasem towarzyszą mu nudności i wymioty. W trakcie ataku kolki nerkowej typowe jest także krwawe podbarwienie moczu.
Kolka nerkowa – diagnostyka
Kolka nerkowa u pacjentów ze zdiagnozowaną kamicą nie przysparza trudności w rozpoznaniu – gorzej jest z diagnostyką samej kamicy, która często bywa rozpoznawana przypadkowo, podczas USG brzucha wykonywanego z zupełnie innych przyczyn. To właśnie USG jamy brzusznej oraz zdjęcie radiologiczne pozwalają określić liczbę kamieni w nerce, ich wielkość oraz umiejscowienie. Czasami wykonywana jest także urografia, czyli badanie radiologiczne układu moczowego po dożylnym podaniu kontrastu.
Oczywiście ważne są również badania laboratoryjne moczu: odczyn pH, stężenie kwasu moczowego, wapnia, szczawianów, cytrynianów oraz kreatyniny.
Kolka nerkowa – leczenie
Kolka nerkowa zazwyczaj jest leczona przez nefrologa lub urologa, a metody terapii są dobierane pod kątem nasilenia dolegliwości.
Jeśli ból nie jest bardzo silny, a badania obrazowe potwierdziły, że kamienie w nerkach nie są bardzo duże, leczenie zazwyczaj ogranicza się do stosowania zaleconych przez lekarza środków przeciwbólowych oraz rozkurczowych. Pacjent musi w tym czasie dużo pić, odpoczywać i poczekać kilka dni, aż złogi zostaną usunięte wraz z moczem.
Jeśli jednak kamienie są liczne i duże, pojawiają się gorączka oraz spore ilości krwi w moczu, konieczne jest bardziej specjalistyczne leczenie, często zabiegowe. Typowe operacje chirurgiczne usuwania złogów z nerek wykonuje się już rzadko – bardziej powszechne są zabiegi rozbijania kamieni (np. falą wstrząsową) na mniejsze fragmenty, które następnie są wydalane wraz z moczem.
